پایگاه تحلیلی الوقت - بخش‌هایی از غرب آفریقا در حال پوست اندازی جدید امنیتی و سیاسی است. روز شنبه نیز رهبران سه کشور مالی، بورکینافاسو و نیجر در پایتخت نیجر، با قرائت بیانیه‌ای خروج از جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا را اعلام و علیه قدرت های مداخله گر خارجی اعلام اتحاد کردند! براین اساس غرب آفریقا اکنون شاهد شکل گیری یک ائتلاف امنیتی و سیاسی جدید است. ائتلافی که توسط سه کشوری پایه گذاری شده که هر سه طی یک سال گذشته شاهد کودتای نظامی و تشکیل دولت‌های نظامی ضدغربی بوده‌اند.
ائتلاف جدید
رهبران سه کشور مالی، بورکینافاسو و نیجر در اولین کنفرانس مشترک خود پس از به دست گرفتن قدرت، بیانیه مشترکی را برای انعقاد پیمانی برای ایجاد ائتلاف امنیتی به تصویب رساندند. براساس بیانیه منتشر شده توسط سه کشور یاد شده، انتظار می‌رود که ائتلاف جدید سه جانبه در زمینه نگرانی‌های امنیتی و ایجاد اوراق قرضه اقتصادی و در نهایت ایجاد یک ارز مشترک همکاری کند.
این سه کشور که مجموعاً بیش از 70 میلیون نفر جمعیت دارند، در حال حاضر ائتلافی را در دست دارند که آن را «اتحاد کشورهای ساحل» نیز می نامند. «اتحاد کشورهای ساحل» همچنین نشان دهنده خروج سه کشور یاد شده از جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا موسوم به اکوواسECOWAS نیز است، و سه رهبر آفریقایی به طور تلویحی خروج از اکوواس را هم تائید کردند.
معنی تشکیل ائتلاف جدید آفریقایی
جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا موسوم به اکوواسECOWAS یکی از مجامع آفریقایی مورد حمایت آمریکا و غرب به شمار می رود و اکنون خروج سه کشور یاد شده نشانه دیگری از فاصله گیری آنها از گرایشات غربی است. سازمان اکوواس قبل از آنکه سه کشور مذکور تصمیم به لغو عضویتشان در آن بگیرند، منطقه غرب آفریقا را با ۱۵ کشور عضو نمایندگی می‌کرد.
از سوی دیگر کودتای مالی و بورکینافاسو و تمایل این کشورها برای همکاری با روسیه، موجب شده است که کشور نیجر اهمیت بیشتری برای آمریکا پیدا کند، به همین دلیل از نظر بسیاری از کارشناسان تحولات اخیر نیجر در حقیقت کودتایی علیه منافع واشنگتن هم محسوب می‌شود. این روند که بی‌ارتباط با تغییر قدرت در عرصه بین‌الملل نیست، نشان می‌دهد فضای جهان هر روز بر دولت‌های غربی تنگ‌تر می‌شود.
صف خروج غربی‌ها
از سوی دیگر هر سه کشور آفریقایی موسس ائتلاف امنیتی جدید طی یک سال گذشته شاهد کودتاهایی موفق آمیز به نفع نظامیان ضدغربی بوده اند. نظامیان در بورکینافاسو به همراه کشورهای مالی و نیجر در اوایل سال گذشته در بیانیه‌ای اعلام کردند که هرگونه دخالت نظامی در نیجر اعلان جنگ تلقی می‌شود. در حال حاضر هر سه کشور که به صورت نظامی اداره می‌شوند، در تلاش برای فاصله گرفتن از متحدان سابق غربی خود هستند.
شورای نظامی حاکم بر نیجر اواسط آذرماه سال گذشته هم‌زمان با آغاز گفت‌وگوها برای همکاری نظامی با روسیه اعلام کرد دو توافق نظام و امنیتی مهم این کشور با اتحادیه اروپا را لغو می‌کند. به نوشته فرانس ۲۴، پیش از سرنگونی «محمد بازوم» رییس‌جمهور پیشین نیجر، این کشور آخرین متحد اروپا در منطقه ساحل آفریقا بود. اما با وقوع کودتا اروپا آخرین نقطه حضور خود را در این منطقه از دست داد و اکنون شورای نظامی نیجر به سمت روسیه متمایل شده است.
در یادداشتی که وزارت خارجه نیجر در آن زمان منتشر کرد، آمده بود که دولت تصمیم گرفته «امتیازات و مصونیت‌های اعطا شده» را تحت عنوان مأموریت مشارکت نظامی اتحادیه اروپا در نیجر که در فوریه آغاز شد، لغو کند و در نتیجه «هیچ تعهد قانونی» در رابطه با این مشارکت ندارد. همچنین مأموریت ظرفیت‌سازی غیرنظامی اتحادیه اروپا را که در سال ۲۰۱۲ برای تقویت بخش امنیت داخلی نیجر تأسیس شده بود، رد و عملاً تأییدیه این اتحادیه را برای این مأموریت‌ها لغو کرد.
پس از کودتای نظامی در ماه جولای و سرنگونی دولت غرب‌گرا در نیجر، اکثر متحدان خارجی اقتصادی و امنیتی نیجر این کشور را تحریم کرده اند، از جمله فرانسه که ۱۵۰۰ نیروی نظامی در نیجر داشت و سپس شورای نظامی در نیجر از همه نیروهای خارجی از جمله نظامیان فرانسه خواسته این کشور را ترک کنند. پیش از آن نیز وزارت نیروهای مسلح فرانسه اعلام کرده بود که آخرین دسته از سربازان فرانسوی پس از ۹ سال حضور، روز دوشنبه مالی را ترک کردند.
دو روز پیش نیز دولت آمریکا پس از اینکه بارها خروج نیروهای نظامی خود را از نیجر به تعویق انداخته بود اعلام کرد که به‌زودی تمام نیروهای نظامی خود را از این کشور خارج می‌کند. واشنگتن ۴ ماه پس از اینکه دولت نیجر توافق امنیتی با آمریکا را لغو کرد، طرح‌های نحوه خروج نیروهای نظامی خود از نیجر را اعلام کرد.
